Warunkiem wystawienia recepty na lek refundowany przez jakiegokolwiek lekarza jest posiadanie przez niego udokumentowanego rozpoznania schorzenia (§ 31 ust. 1 Ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej stanowiących załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 8 września 2015 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej – w przypadku leczenia finansowanego przez NFZ oraz art. 48 ust. 7a ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych – w przypadku lekarzy niebędących lekarzami ubezpieczenia zdrowotnego).

Jednym, ale nie jedynym dokumentem, z którego może wynikać zasadność preskrypcji leku refundowanego jest informacja od lekarza specjalisty, o której mowa w § 12 ust. 5 Załącznika do Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 8 września 2015 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Niemniej do dokumentów takich można zaliczyć również informację z leczenia szpitalnego, bądź też wyniki badań wskazujące jednoznacznie na występowanie danego schorzenia.

Wydana przez lekarza specjalistę w AOS informacja nie wyklucza możliwości zweryfikowania przez lekarza POZ zasadności zaordynowanych leków oraz zmiany tych leków lub ich dawkowania. Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej ma prawo do wypisania tych innych leków lub leków w innych dawkach z refundacją, oczywiście jeżeli jest to udokumentowane względami medycznymi. Należy zaznaczyć, iż stanowisko takie zajął również Narodowy Fundusz Zdrowia w komunikacie dla świadczeniodawców POZ i AOS (http://www2.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/komunikat-dla-swiadczeniodawcow,4788.html) . Co prawda komunikat został wydany w sprawie stosowania przepisu § 12 ust. 5 i 6 Ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, stanowiących załącznik do nieobowiązującego już rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 maja 2008 r. (Dz. U. z 2008 r., Nr 81, poz. 484), niemniej moim zdaniem zachowuje on swoją aktualność w świetle §12 ust. 5 obecnie obowiązujących Ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej  stanowiących załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 8 września 2015 r. (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 1146).

Ponadto należy zwrócić uwagę, iż podobne wnioski można wyciągnąć już z treści tego ostatniego przepisu. Zgodnie z nim, informację o rozpoznaniu, sposobie leczenia, rokowaniu, ordynowanych lekach, w tym okresie ich stosowania i sposobie dawkowania oraz o wyznaczonych wizytach kontrolnych, lekarz specjalista jest obowiązany przekazać lekarzowi (felczerowi) ubezpieczenia społecznego lub lekarzowi POZ, nie rzadziej niż co 12 miesięcy, w przypadku gdy: 1) świadczeniodawca objęty leczeniem specjalistycznym wymaga okresowego  monitorowania lub zmiany leczenia lub 2) kierujący lekarz ubezpieczenia zdrowotnego lub felczer ubezpieczenia zdrowotnego lub lekarz POZ, nie ma możliwości samodzielnego zweryfikowania zasadności ordynowanych, w ramach leczenia specjalistycznego leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznych. A contrario, jeżeli lekarz POZ ma możliwość samodzielnego zweryfikowania zasadności ordynowanych przez specjalistę leków, to powinien to zrobić i w razie konieczności zmodyfikować leczenie.

W kontekście postawionego pytania, należy przypomnieć, iż w większości przypadków przebieg choroby jest procesem dynamicznym. Z kolei leki przyjmowane przez pacjentów mogą w zależności od danego pacjenta okazać się bardziej, bądź mniej skuteczne. Co więcej dany lek może wywoływać u określonego pacjenta skutki uboczne, co z kolei powinno skutkować jego odstawieniem bądź zmianą na inny. Jeżeli dodamy do tego jeszcze długość okresu oczekiwania na wizytę w poradni specjalistycznej, to uznanie, iż lekarz POZ nie może w żaden sposób dostosowywać leczenia wskazanego przez specjalistę do indywidualnego przypadku, doprowadzi do pozbawienia wielu pacjentów przyznanego im z mocy prawa, uprawnienia do refundacji przepisywanych im leków. Stąd też w moim przekonaniu, w takiej sytuacji - przy zachowaniu szczególnej ostrożności – możliwe jest pewne zmodyfikowanie leczenia specjalistycznego przez lekarza POZ. Modyfikacja ta mogłaby polegać np. na dostosowaniu dawek leku do przebiegu danego schorzenia bądź też zmiany leku na inny o tych samych bądź zbliżonych właściwościach. Niemniej takie sytuacje należy możliwie szeroko uzasadnić w dokumentacji medycznej pacjenta, ze wskazaniem, dlaczego zdaniem lekarza POZ, niemożliwe jest kontynuowanie leczenia danym lekiem (np. pacjent uskarża się na występowanie skutków ubocznych leczenia, przy czym należałoby opisać jakie są to skutki uboczne), bądź też leczenia daną dawką leku.